Z wizytą w archiwum (kl. VI)

• 
• 

15 kwietnia 2020

Cele kształcenia — wymagania ogólne

Uczeń:
• odpowiada na pytania do tekstu źródłowego;
• pozyskuje informacje z różnych źródeł, selekcjonuje je i porządkuje;
• tworzy krótką wypowiedź o postaci i wydarzeniu historycznym;
• współpracuje z innymi - planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z ich realizacji.

Cele kształcenia — wymagania szczegółowe

Uczeń:
• zna pojęcia: archiwistyka, archiwum, archiwalia, metrykant, kancelaria, dokument,
akta, materiały archiwalne, zespół archiwalny, inwentarz archiwalny, jednostka archiwalna, sygnatura jednostki;
• potrafi wymienić zadania archiwum;
• potrafi wymienić różne rodzaje archiwów;
• zna zasady korzystania z materiałów archiwalnych w archiwum;
• potrafi poprawnie posługiwać się poznanymi pojęciami;
• potrafi wymienić najważniejsze zadania archiwum;
• opowiedzieć, na czym polega praca archiwisty;
• uzasadnić potrzebę istnienia archiwów;
• opowiedzieć, jak należy zachowywać się w archiwum.

Metody
• rozmowa nauczająca,
• praca w grupach,
• praca z tekstem źródłowym,
• mapa mentalna.

Środki dydaktyczne

• Materiały pomocnicze dla nauczyciela Archiwum jako warsztat pracy nauczyciela historii. Scenariusze lekcji dla nauczycieli szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej, red. Teresa Stachurska-Maj, Violetta Urbaniak;
• W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych, Warszawa 1980;
• Polski Słownik Archiwalny, pod red. Wandy Maciejewskiej, Warszawa 1974;
• Przygotowane przez nauczyciela plansze z rodzajami źródeł historycznych, możliwość wykorzystania gotowych foliogramów;
• Instrukcje z zadaniami dla grup;
• Film Wolonariuszka, zrealizowany na zlecenie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych pokazujący pasję młodej dziewczyny, która odwiedza laboratorium konserwacji Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie) dostępny: https://www.youtube.com/watch?v=1epZfYQy4Pg

 

PRZEBIEG LEKCJI

Wprowadzenie

Nauczyciel zapisuje temat lekcji, wyjaśnia genezę i znaczenie terminu „archiwum”, omawia takie zagadnienia jak: powstanie pierwszych archiwów oraz materiał pisarski używany w różnych okresach historycznych, początki i rozwój archiwów na ziemiach polskich od XII do XX w, zadania realizowane przez archiwum, znaczenie podstawowych pojęć takich jak : dokument, akta, jednostka archiwalna, sygnatura, zespół archiwalny.
Nauczyciel kieruje do uczniów pytanie: Co to są źródła historyczne?

Uczniowie w trakcie „burzy mózgów” przypominają, czym jest źródło historyczne oraz jakie rodzaje źródeł historycznych poznali na poprzednich lekcjach.
Nie krytykujemy i nie odrzucamy pomysłów, najważniejsze, aby skłonić uczniów do zaangażowania i aktywnego uczestnictwa w zajęciach, każdy pomysł jest dobry, zapisany tak jak został wypowiedziany przez autora.

Do wykorzystania także mapa mentalna (mapa myśli, czyli graficzne przedstawienie danego problemu czy zagadnienia).
Nauczyciel prezentuje film Wolontariuszka. Po obejrzeniu filmu uczniowie opowiadają jak postrzegają archiwum, jakie emocje w nich wzbudził film (zaciekawienie, zainteresowanie, chęć zwiedzenia Archiwum).

Rozwinięcie

Klasa zostaje podzielona na cztery grupy, z których każda wybiera spośród siebie osobę, która zaprezentuje pracę grupy. Każda z grup otrzymuje materiały w postaci kserokopii dokumentów oraz instrukcje do pracy. Grupy zapoznają się z otrzymanymi materiałami i analizują je.

Po zakończeniu zadania wybrane osoby z poszczególnych grup prezentują rezultaty pracy grupy. Na koniec prezentacji nauczyciel dokonuje oceny uczniów.

Podsumowanie

Nauczyciel podsumowuje lekcję, podkreślając najważniejsze zagadnienia. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela wspólnie tworzą notatkę z lekcji.

Praca domowa

Uczniowie otrzymują zadanie domowe:

1. Odpowiedz na pytania i uzasadnij swoją wypowiedź: Czy archiwum jest potrzebne? W jakim celu gromadzimy i zabezpieczamy stare dokumenty?
2. Przygotuj krzyżówkę z hasłem: dokument

Załączniki

Zał. nr 1 Instrukcja dla grupy I (materiały przygotowane przez nauczyciela)

Przeczytajcie uważnie teksty, które otrzymaliście i odpowiedzcie na pytania:

1. Co to jest archiwum?
………………………………..............................................................
2. Gdzie najwcześniej powstały pierwsze archiwa?
………………………………..............................................................
3. Kiedy powstały pierwsze archiwa na ziemiach polskich?
………………………………..............................................................
4.Co to jest dokument?
………………………………..............................................................

 

Zał. nr 2 Instrukcja dla grupy II (materiały przygotowane przez nauczyciela)

Przeczytajcie uważnie teksty, które otrzymaliście i odpowiedzcie na pytania:

1. Co przechowuje się w archiwach państwowych w Polsce?
………………………………………………………………..................
2. Kto to jest metrykant?
………………………………................................................................
3. Co to jest źródło historyczne?
………………………………................................................................
4. Na podstawie nazw komórek organizacyjnych Archiwum Państwowego w Siedlcach napiszcie, czym zajmują się pracownicy poszczególnych oddziałów: Oddział Informacji, Udostępniania i Popularyzacji (w Oddziale Pracownia Digitalizacji oraz Biblioteka), Oddział Ewidencji, Opracowania i Pracownia Konserwacji, Oddział Nadzoru i Przechowalnictwa, Kancelaria, Dział Administracyjno - Kadrowy, Dział Księgowy.
……………………………….................................................................

 

Zał. nr 3 Instrukcja dla grupy III (materiały przygotowane przez nauczyciela)

Przeczytajcie teksty, które otrzymaliście i odpowiedzcie na pytania znajdujące się w instrukcji

1. Kto może korzystać z archiwów państwowych w Polsce?
………………………………...................................................................
2. W jakim celu udajemy się do archiwum państwowego?
………………………………...................................................................
3. Co przechowuje się w archiwum państwowym?
………………………………………………………………......................
3. Na czym polega:

– zabezpieczanie materiałów archiwalnych ?
……………………………………………….............................................
- digitalizacja materiałów archiwalnych?
……………………………………………………………………………....
– udostępnianie materiałów archiwalnych?
……………………………….....................................................................
– popularyzacja archiwów i ich zasobu?
……………………………….....................................................................

Zał. nr 4 Instrukcja dla grupy IV (materiały przygotowane przez nauczyciela)

Przeczytajcie uważnie teksty, które otrzymaliście i odpowiedzcie na pytania.

1. Co przechowuje się w archiwum państwowym?
………………………………......................................................................
2. Do jakich celów możemy wykorzystać materiały archiwalne?
……………………………………………………………………………......
3. Jakie znasz rodzaje materiałów archiwalnych ?.
……………………………….......................................................................
4. Ułóżcie katalog zasad (przynajmniej 5), które należy zachować podczas pobytu w archiwum.
………………………………........................................................................

 

Oprac. Beata Troć